inwestor: prywatny
lokalizacja: Rzeszów
projekt: 2012
projekt architektury: Bartłomiej Piotrowski

Na początku projektu jedynym ustalonym elementem był ograniczony budżet na realizację projektu, który miał obejmować koszt działki oraz realizację budynku przy założeniu, że działka musi być blisko miasta.

Ograniczenia budżetowe stały się punktem wyjścia dla tego projektu. Po obejrzeniu dostępnych działek okazało się, że te które mają duży spadek niepozwalający na typową zabudowę posiadają niską cenę. Zaprojektowanie budynku na takiej działce uwzględniając niski koszt budowy wymagało odejścia od schematów i indywidualnej analizy.

Ostateczna forma budynku jest wynikiem procesu projektowego, w którym każdy element został zoptymalizowany pod kątem kosztów.

dom na skarpie

Proces projektowania rozpoczął się od poszukiwania działki pod budowę. Po obejrzeniu wielu różnych lokalizacji wybrana została działka na skarpie. Zdecydowanie najtańsza spośród wszystkich możliwych lokalizacji.

zagłębiona bryła w terenie

Kolejnym etapem było dopasowanie optymalnego kształtu i bryły budynku do terenu, tak aby maksymalnie ograniczyć koszt budowy i późniejszej eksploatacji domu. W wyniku analizy powstała prosta forma zagłębiona w skarpie. Najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem było postawienie budynku, którego fundament będzie jednocześnie docelową konstrukcją. Zagłębienie bryły budynku zlikwidowało potrzebę niwelacji terenu i budowy kosztownych fundamentów.

prosta konstrukcja

Konstrukcja budynku ogranicza się do trzech ścian i płyty fundamentowej, które stanowią jednocześnie fundament. Od góry budynek zwieńczony jest płaskim dachem, zamykającym budynek w prostą bryłę i dającym możliwość wykonania "zielonego dachu". Wszystkie otwory w budynku, jak okna i drzwi zostały przeniesione na jedną ścianę znajdującą się od strony południowo-zachodniej. W ten sposób zostały ograniczone koszty budowy otworów w ścianach i ilość elementów konstrukcyjnych. Skumulowanie otworów okiennych w jednym miejscu pozwala na stworzenie ściany dającej otwarcie na otoczenie i stworzenie niesamowitego widoku, powielającego ten z tarasu na dachu budynku.

zielony dach

Zaprojektowany jest "zielony dach", który stanowi taras widokowy z widokiem na panoramę miasta. Na działce ze skarpą brakuje równego terenu, typowego ogrodu, miejsca na grilla i do posiedzenia na świeżym powietrzu. Płaski "zielony dach" dodaje dodatkową równą przestrzeń na działce ze skarpą i powiększa teren zielony działki.

dom energooszczędny

Zagłębienie bryły budynku korzystnie wpłynęło na bilans cieplny budynku. Ściana zlokalizowana od strony północnej w całości zagłębiona jest w ziemi, ściany wschodnia i zachodnia częściowo, zgodnie ze spadkiem działki, przez co budynek jest dodatkowo w naturalny sposób izolowany termicznie. Przeszklenie ściany południowo-zachodniej daje możliwość maksymalnego wykorzystania słońca do naturalnego oświetlenia wnętrz, czyli ogranicza zapotrzebowanie na energię niezbędną do oświetlenia pomieszczeń. W okresie zimowym duże przeszklenie od południa gwarantuje duże zyski cieplne z promieniowania słonecznego, ogrzewając wnętrze budynku. Do regulacji ilości światła wpadającego do wnętrza wykorzystane są rolety wewnętrzne. “Zielony dach” obniża straty ciepła w okresie zimowym i chroni przed nadmiernym przegrzewaniem się budynku w lecie.

druga skóra

Bryła budynku została dodatkowo osłonięta płytami z poliwęglanu tworząc “drugą skórę” budynku. Taki układ daje lepszą izolację termiczną i możliwość kontroli nasłonecznienia i wentylowania budynku oraz osłania budynek od wiatru. Przestrzeń pomiędzy bryłą budynku, a dodatkową izolacją tworzy bufor pomiędzy wnętrzem budynku, a otoczeniem. Poliwęglan jest półprzezroczysty, dzięki czemu bryła zatraca swoją formę jednocześnie pokazując wewnętrzną strukturę budynku.

schemat otwarcia elewacji

Podczas porannych godzin, kiedy jeszcze powietrze na zewnątrz jest chłodne, dodatkowa elewacja pozostaje zamknięta. Po nagrzaniu się powietrza dodatkowa elewacja stopniowo otwiera się wprowadzając świeże, ciepłe powietrze do przestrzeni pomiędzy dodatkową elewacją budynku, a bryłą budynku. Następnie po otwarciu przeszklania w budynku ciepłe powietrze może być wprowadzona do wnętrza. Po stronie północnej budynku, całkowicie zagłębionej w ziemi, znajduje się okno w dachu. Po jego otwarciu wytwarza się efekt komina wentylacyjnego i nadmiar ciepłego powietrza może być usunięty z wnętrza budynku. W ten sposób można łatwo regulować wewnętrzną temperaturę i ilość świeżego powietrza. W godzinach wieczornych następuje stopniowe zamykanie się elewacji zewnętrznej. Nagrzane powietrze w ciągu dnia zostaje zatrzymane wewnątrz budynku. Dodatkowa elewacja ogranicza wychładzanie się budynku. 

W okresie zimowym przewidziane jest otwieranie dodatkowej elewacji w godzinach porannych w celu wpuszczenia ciepłego powietrza. Przez przeszklenie elewacji południowej nagrzewania wnętrza budynku przez promieniowanie słoneczne. Następnie w godzinach popołudniowych ponowne zamknięcie dodatkowej elewacji w celu utrzymania ciepła.

W okresie letnim przewidziane jest otwarcie dodatkowej elewacji w godzinach porannych. W południe częściowe zamknięcie dodatkowej elewacji lub pozostawienie jej otwartej, a regulowanie ilości promieni słonecznych i ciepłego powietrza będzie się odbywało przez otwieranie przeszklenia od południa, okna od północy lub okna w dachu. W godzinach wieczornych nastąpi całkowite zamknięcie elewacji dodatkowej i regulacja powietrza przez przeszklenia w budynku.

wejście do budynku i taras

Wejście do budynku zaprojektowane jest od strony południowo-zachodniej w przeszkleniu budynku i stanowi jednocześnie wyjście na taras ze strefy dziennej. Spadek skarpy powoduje, że taras jest uniesiony ponad powierzchnię terenu, uniemożliwia to wejście do budynku od strony tarasu. Dojście do wejścia do budynku zaprojektowane jest wzdłuż elewacji wschodniej, pomiędzy dodatkową elewacją, a bryłą budynku. Pozwala to na możliwość zamknięcia dojścia do budynku od północy. Oba zaprojektowane elementy dają poczucie bezpieczeństwa dla użytkowników i kontroli dostępu do budynku, pomimo pozostawionego otwartego przeszklenia.

garaż

W budynku i na działce nie został zaprojektowany garaż, nie ma również wiaty garażowej. Budowa zabudowy dla samochodów osobowych powodowała znaczne zwiększenie kosztów realizacji projektu, wykraczających poza określony budżet. Miejsca postojowe zostały zaprojektowane, jako niezadaszone i znajdują się przy wjeździe na działkę.